صلح و سلامت عمومی در مناقشات هزاره سوم

مقدمه جستجوی صلح از مهمترین کشش‌ها و انگیزه‌های انسانی است. این کشش با جوهر هستی انسان پیوندی ناگسستنی دارد. در نگاهی عام، صلح یکی از مهمترین امور عمومی در زندگی بشر امروز می‌باشد؛ چرا که وظیفه خطیر تولید امنیت را به عهده دارد. تولید امنیت، گستره پهناوری از حفظ بقای سرزمین تا توسعه امکانات اقتصادی و فرهنگی را در بر می‌گیرد (1). اهمیت صلح، بازتاب مفاهیم تئوریک حاکم بر فضای سیاسی بین الملل، کنش، واکنش و اندرکنش دولت مطبوع با دولت‌ها و نهادهای غیر دولتی در عرصه جهانی، ارزیابی‌ها و نگرش‌های رهبران سیاسی و در نهایت رابطه بازیگران در صحنه بین المللی می‌باشد. از این منظر، صلح جهانی با محیط داخلی و خارجی کشورها در تعامل است و اهداف، توانایی‌ها، استراتژی‌ها، ابزار، تاکتیک‌ها، ساختار و سازمان سیاست خارجی، همچنین تصمیمات، اقدامات، و پیامدهای سیاست خارجی همگی در این فرایند نقش دارند (2). کشورها از جهات مختلف از جمله امکانات مادی و معنوی همچون موقعیت سوق الجیشی، منابع طبیعی، جمعیت، سطح رشد اقتصادی، انسجام داخلی و ثبات سیاسی در یک سطح نیستند. به همین دلیل تصورات و توقعات آنها از حدود منافعشان در جامعه بین المللی یکسان نیست و ابزارها و امکانات آنها از حیث پیشبرد آن منافع متفاوت است. منافع دولتها با یکدیگر، گاهی متفاوت و متباین است و موجب بروز اختلاف و کشمکش بین آنها می‌شود، که منجر به تنش و نزاع در منطقه می‌شود. یکی از عوامل که بر صلح جهانی مؤثر است بهداشت و سلامت عمومی است. بر طبق اساسنامه سازمان جهانی بهداشت، بهره مندی از بالاترین استانداردهای قابل دسترسی سلامت یکی از اساسی‌ترین حقوق هر انسان بدون در نظر گرفتن نژاد، مذهب، اعتقادات سیاسی، شرایط اقتصادی یا موقعیت اجتماعی او است. استقرار صلح جهانی چالشی برای سازمان بهداشت جهانی است از جمله نیازی مبرم برای حکومتها است که بتوانند با تهدیدات جهانی علیه بهداشت جامعه مقابله کنند. این فرایند فی مابین جوامع همچون اتفاقاتی است که در هر قسمت از جهان به وقوع می‌پیوندد ولی اثرات آن بر مردم دور دست باقی می‌ماند. در سالهای اخیر به دلیل زندگی ماشینی و دور شدن افراد از یکدیگر و افزایش عوامل استرس زا، اضطراب و افسردگی، سلامت و بهداشت عمومی تحــت تأثیر قرار گرفتـه اسـت. اگر سلامت در سطح قابل قبولی باشد، افراد جامعه قادر خواهند بود از دیگر منابع زندگی بهره بگیرند. در صورتی که بهداشت و سلامت عمومی جامعه مورد تهدید قرا گیرد صلح در در آن منطقه هم از وضعیت مناسبی برخوردار است. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد عموماً با بهبود وضعیت بهداشت و سلامت عمومی و وضعیت صلح جهانی رابطه مستقیمی با هم دارند. همانگونه که سازمان جهانی بهداشت در گزارش کاری گروه پنجم کمیسیون «اقتصاد کلان و سلامت» منتشر کرده است، رتبه کشورها از نظر کارآمدی نظام بهداشت و سلامت رابطه مستقیمی با صلح جهانی دارد (3). در مقاله حاضر به بررسی بررسی رابطه صلح جهانی با بهداشت و سلامت عمومی پرداخته می‌شود.